Een scheepvaart tunnel is een gegraven kanaal door een berg heen. Vaak gaan de oude kanalen van de ene rivier naar het andere stroomgebied van een andere rivier, en lopen de kanalen over de waterscheiding van die twee rivieren heen. Om op het hoogste deel van het kanaal nog een aanvoer te hebben van water, werd er soms gekozen om het kanaal tot een hoogte te bouwen, waar nog een natuurlijke waterloop het kanaal kon voorzien van water. Het resterende hoogteverschil van de waterscheiding werd dan met de bouw van een tunnel overwonnen. Het kanaal over de berg heen bouwen, zou als grootste probleem de aanvoer van water hebben.

Tunnels zijn er in vrij korte uitvoeingen zoals de tunnel Malpas van het Canal du Midi, maar kan ook ruim 5 kilometer lang zijn zoals de tunnel van Balesmes.